Budowa zewnętrzna: Ciało wyciągnięte, w zależności od charakteru wody mniej lub bardziej wygrzbiecone i bocznie spłaszczone, z szerokim trzonem ogonowym. Płetwa tłuszczowa pomiędzy płetwą grzbietową i ogonową. Łuski drobne, wzdłuż linii bocznej, 14-19 (najczęściej 16) pomiędzy płetwą tłuszczową a linią boczną (łącznie z leżącymi na niej łuskami). Głowa o tępo zakończonym, szeroko wciętym pysku, sięgającym tylnej krawędzi oka; 2-5 górnych i dolnych wyrostków filtracyjnych pierwszego łuku skrzelowego jest guzkowatych, środkowe są pałeczkowate. Na płytce lemiesza znajduje się 2-6 zębów, na trzonie 9-18 umieszczonych najczęściej w dwóch rzędach. Tylny brzeg płetwy ogonowej jest u młodych ryb owalnie wcięty. U dorosłych jest prawie prosty. Ubarwienie bardzo zmienne, zależnie od miejsca przebywania. Najczęściej od zielonkawego do brązowawego. Na bokach, tak powyżej, jak i poniżej linii bocznej, plamy ciemne oraz czerwone z białą obwódką. Płetwa tłuszczowa jasna, czerwono cętkowana. Młode ryby mają 6-9 ciemnych poprzecznych plam. Długość 20-40, maksymalnie 50 cm.
Występowanie: rzeki i dorzecza, Jury Krakowsko-Częstochowskiej, rzeki Pomorza Zachodniego i Środkowego, Pojezierze Suwalskie, Roztocze (rzeka Tanew i jej dopływy), Warmia i Mazury, Dolny Śląsk.
Tryb życia: Niewędrowna, skarłowaciała forma troci wędrownej (Salmo trutta trutta) z 18 podgatunkami, morfami w całej Europie). Tarło od września do lutego. Czerwonawa ikra o średnicy 4-5 mm jaj składana jest do wykopanych w żwirze płytkich jam. Okres wylęgania od 2 do 4 miesięcy.
Okres ochronny :
a) w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San, w rzece San i jej dopływach oraz w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach od 1 września do 31 stycznia,
b) w pozostałych wodach od 1 września do 31 grudnia.
Wymiar ochronny: w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San oraz w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach do 25 cm. W pozostałych wodach 30 cm.
Limit dzienny: 3 sztuki łącznie z: amurem, boleniem, brzaną, karpiem, lipieniem, sandaczem i szczupakiem.


